به گزارش خبرگزاری مهر، پارک های علم و فناوری به عنوان یکی از نهادهای اجتماعی مؤثر در امر توسعه فناوری، توسعه اقتصاد دانش بنیان و اشتغال زایی تخصصی بوده و محیط هایی مناسب برای استقرار و حضور حرفه ای شرکت های فناور کوچک و متوسط، واحدهای تحقیق و توسعه صنایع و مؤسسات پژوهشی هستند که در تعامل سازنده با یکدیگر و با دانشگاه ها به فعالیت های فناوری اشتغال دارند.

هدف اصلی از ایجاد پارک های علم و فناوری، افزایش ثروت در جامعه از طریق ارتقاء فرهنگ نوآوری و رقابت سازنده میان شرکت های حاضر در پارک و مؤسسات متکی بر علم و دانش است.

مهمترین فعالیت های پارک های علم و فناوری شامل بازارسنجی، ایده پردازی، پژوهش علمی، طراحی مهندسی، نمونه سازی، طراحی صنعتی، استانداردسازی، تدوین دانش فنی، ثبت مالکیت فکری، تجاری سازی، فروش و پشتیبانی های بعدی برای تحقق محصولات فناوری در عرصه تولید صنعتی و همچنین عرضه سایر خدمات تخصصی است.

همکاری های بین المللی برای استفاده از تجارب جهانی و همچنین حضور مؤثر در بازارهای فناوری جهان از اهداف راهبردی پارک های علم و فناوری است.

بر اساس اطلاعات کتاب روند تحولات شاخص های علم و فناوری که به همت ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور تهیه شده است ، ایران در سال ۱۳۸۰ تنها یک پارک علم و فناوری داشت که به فاصله یک سال بعد ۸  پارک علم و فناوری در سراسر کشور راه اندازی می شود.

روند رشد تاسیس پارک های علم و فناوری در تمامی استان های کشور ادامه می یابد که در نهایت در سال ۱۳۹۰ به ۳۱ پارک علم و فناوری می رسد تا اینکه در سال ۱۳۹۲ تعدادشان به ۳۳ پارک افزایش می یابد.

تعداد مراکز رشد علم و فناوری

این شاخص، بیانگر رونق اقتصاد دانش بنیان، توسعه فناوری و به تبع آن کارآفرینی فناورانه در کشور است. این در حالی است که، توسعه این شرکت ها در گرو ایجاد زیرساختهای لازم برای کاهش خطرپذیری آنها در دوران شروع فعالیتشان است. یکی از مهمترین این زیرساخت ها، مراکز رشد  به شمار می روند.

این مراکز تحت مدیریت متخصصان حرفه ای، برای کارآفرینانی که در قالب واحدهای نوپای فعال در زمینه های مختلف منتهی به فناوری متشکل شده اند و با تکیه بر دانش و فن، دارای ایده های محوری قابل تجاری شدن هستند، برای مدت چند سال اطلاعات و مشاوره های ضروری و نیز خدمات و تجهیزات مناسب را برای رشد و ارتقاء آنها ارائه داده و آنها را برای حضوری مستقل و مؤثر در صحنه فناوری کشور آماده می کنند.

مهمترین خدمات ارائه شده در مراکز رشد شامل تأمین محل کار ( به صورت اجاره) ، خدمات آزمایشگاهی، کارگاهی و اطلاع رسانی، خدمات مدیریتی، حقوقی، مالی، اعتباری، پروژه یابی و بازاریابی آموزش های تخصصی ویژه و مشاوره سایر خدمات مرتبط با توسعه، رشد و ارتقاء واحدهای فناوری است.

بر اساس آمار، در سال ۱۳۸۰ تنها یک مرکز رشد در کشور فعال بود که با توجه به اهمیت این مراکز به یکباره در سال ۱۳۸۱ به ۱۷ مرکز رشد افزایش می یاید.این روند رشد در سال ۱۳۸۵ به ۴۳ مرکز رشد در سراسر کشور می رسد و در نهایت به ۱۳۱ مرکز رشد در سال ۱۳۹۱ افزایش می یاید.

تعداد شرکت های مستقر در پارکهای علم و فناوری و مراکز رشد

این شاخص، بیانگر میزان تجاری سازی و توسعه تحقیقات کاربردی در کشور است. بر اساس اطلاعات کتاب روند تحولات شاخص های علم و فناوری ، از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۱ نرخ افزایشی در تعداد شرکت های مستقر در پارک های علم و فناوری و مراکز رشد را شاهد هستیم.

تعداد شرکتهای مستقر در پارکهای علم و فناوری و مراکز رشد از ۶۷۶ شرکت در سال ۱۳۸۴ به ۳ هزار شرکت در سال ۱۳۹۱ رسیده است که حاکی از رشد ۳.۵ برابری این شاخص در طول این دوره است.

تحلیل آینده 

توسعه سریع پارک های علم وفناوری ومراکز رشد وبالتبع آن استقرار شرکت های دانش بنیان بیشتر در این مراکز می تواند در آینده مسیر توسعه اقتصاد دانش بنیان در کشور را هموارتر سازد. اما در آینده باید به افزایش کیفت زیرساخت های موجود درپارک های علم وفناوری و مراکز رشد وارتباط آنها با بدنه دانشگاهی و صنعتی کشور توجه ویژه ای کرد.

صرف رشد کمی این مراکز قطعا نمی تواند به تنهایی تحقق بخش اقتصاد دانش بنیان در کشور باشد .بنابراین ضروری است تا با افزایش زیرساخت ها و تقویت کارکردهای این مراکز به تقویت شرکت های دانش بنیان مستقر در این مراکز کمک ویژه ای شود.